Kısırlık veya Tüp bebek tedavisi olmak isteyen bireylerde sorunun kaynağı araştırılırken ilk önce erkekler hastalar incelenir. ilk deney ise spermlerin test edilmesidir. Deney basit olmasına karşın gerçekte bayağı komplekstir ve sadece bu alanda tecrübeli hastanelerde yapılmalıdır. Sperm deneyi kısırlık incelemelerinde değerli bir aşamadır. Standart sperm testi için dikkat edilmesi gereken noktalar :
- Verilen numune yeni olmalıdır.
- Numune vermeden önce erkek 2-5 gün perhizine dikkat etmelidir.
- Numune verirken kayganlaştırıcı madde kullanılmamalıdır.
- Numunenin alınması için özel dizaynlı odalarda verilmelidir.
Spermiyogram testi – Örneğinin Sonuçlandırılması Ejekulat alındığında ilk önce 30 dakika civarı sıvı hale gelmesi için beklenir ve sonrasında değerlendirilmeye geçilir. Bu değerlendirmede bakılan etmenleri şöyle sıralayabiliriz:
- Sayısı: semen sayı az veya çok olabilir ama standart kabul gören miktar 2-6 mL değerleri arasıdır. Bu miktarın çok azında spermler varken çoğunda spermleri transferini yapmaya yarayan prostat bezi salgısı vardır.
- Akışkanlık: Semen ejekülasyon sırasında jel formundadır. Yaklaşık olarak 30dk’ da sıvılaşıp, akışkan hale döner. Eğer sıvılaşma yeterince gerçekleşmesse spermler serbestçe hareket edemez dolayısıyla gebelik ihtimali de oldukça düşer.
- pH: semen bazik bir sıvıdır pH oranındaki ciddi değer düşüş veya artışları spermlerin hayatta kalma ihtimalini azaltır.
- Fruktoz: Bu şeker, spermlerin hareket etmesi için gerekli olan enerjiyi verir. Olmaması durumunda erkek üreme mekanizmasında tıkanıklık olduğunun göstergesi olabilir.
- Sayı: Ejekülat ta var olan sperm miktarı çok değerlidir. Mililitrede 15 milyon civarından az olması düşük sperm sayısı, 10 milyon civarından daha az olmasına ise çok düşük sperm sayısı adını alır. Bu olay genelde oligospermi olarak bilinir. Ender vakalarda ejekülatta sperme rastlanmaz. Buna da azospermi adı verilir. Semen tümüyle standart olduğu halde içinde sperm yoktur. Böyle vakalarda testis’ e yapılan biyopsiyle sperm araştırılır (TESE)
- Hareket: Aslında miktardan çok daha gerekli olan spermin kaliteli olmasıdır. Spermlerin yumurtaya varabilmesi için sürekli hareket halinde olması gerekir ve genelde spermlerin yarısı ileri yönde hareketli olması gereklidir.
- Şekil: Sperm kalitesinin en değerli faktöründen diğeri de şeklidir. Şekli anormal olan spermlerin dölleme becerisi azdır. Standart olarak spermlerin %30’unun standart şeklinin dışında olmaması önemlidir.